ĐIỂM SỐ APGAR

Các nỗ lực hồi sức thường đi trước việc thực hiện kiểm tra thể chất kỹ lưỡng cho trẻ sơ sinh. Bởi vì hướng dẫn của chương trình hồi sức trẻ sơ sinh yêu cầu phải đánh giá và điều trị đồng thời, điều quan trọng là việc đánh giá trẻ sơ sinh phải đơn giản và chính xác. Năm 1953, Virginia Apgar, một nữ bác sĩ gây mê đã mô tả một phương pháp đơn giản để đánh giá trẻ sơ sinh có thể được thực hiện trong khi chăm sóc sinh đẻ. Cô ấy cho rằng hệ thống tính điểm tương đối chuẩn và khách quan này sẽ phân biệt giữa trẻ sơ sinh cần hồi sức và những trẻ chỉ cần chăm sóc thông thường .

Điểm số Apgar dựa trên năm thông số được đánh giá vào lúc 1 và 5 phút sau khi sinh. Ghi điểm thêm trong khoảng thời gian 5 hoặc 10 phút có thể được thực hiện nếu điểm ban đầu thấp. Các thông số là: nhịp tim, hô hấp, trương lực cơ, phản xạ và màu sắc. Điểm 0, 1 hoặc 2 được chỉ định cho mỗi trong số năm thực thể này Tổng điểm từ 8 đến 10 là bình thường, điểm từ 4 đến 7 cho thấy suy giảm vừa phải và điểm từ 0 đến 3 báo hiệu sự cần thiết phải hồi sức ngay lập tức. Bs Apgar nhấn mạnh rằng hệ thống này không thay thế cho việc kiểm tra thể chất đầy đủ và quan sát nối tiếp trẻ sơ sinh trong vài giờ sau sinh.

Điểm số Apgar được sử dụng rộng rãi để đánh giá trẻ sơ sinh, mặc dù giá trị của nó đã bị nghi ngờ. Hệ thống tính điểm có thể giúp dự đoán tỷ lệ tử vong và bệnh tật thần kinh ở dân số trẻ sơ sinh, nhưng bác sĩ Apgar cảnh báo không nên sử dụng điểm Apgar để đưa ra những dự đoán này ở từng trẻ sơ sinh. Bà lưu ý rằng nguy cơ tử vong ở trẻ sơ sinh tỷ lệ nghịch với điểm 1 phút. Ngoài ra, điểm Apgar trong một phút là yếu tố dự báo tử vong trong 2 ngày đầu đời tốt hơn so với trong vòng 2 - 28 ngày sau. Một số nghiên cứu đã thách thức khái niệm rằng điểm Apgar thấp báo hiệu tình trạng ngạt chu sinh. Trong một nghiên cứu tiền cứu về 1210 ca sinh, Sykes và cộng sự lưu ý một mối tương quan yếu giữa điểm Apgar và pH máu cuống rốn. Các nghiên cứu khác, bao gồm cả những trẻ sơ sinh nhẹ cân, đã phát hiện ra rằng điểm Apgar thấp là yếu tố dự đoán kém về nhiễm toan sơ sinh, mặc dù điểm cao là đặc biệt hợp lý để loại trừ sự hiện diện của nhiễm toan nặng. Ngược lại, trắc đồ sinh vật lý của thai nhi có mối tương quan tốt với tình trạng axit-bazơ của thai nhi và trẻ sơ sinh. Trắc đồ sinh vật lý bao gồm thực hiện nonstress test và đánh giá siêu âm về trương lực thai, cử động thai, sự dịch chuyển hô hấp và thể tích nước ối. Các nghiên cứu bổ sung đã gợi ý rằng điểm Apgar là yếu tố dự báo kém về suy giảm thần kinh lâu dài. Điểm số Apgar có nhiều khả năng dự đoán kết quả thần kinh kém khi điểm số vẫn còn 3 hoặc ít hơn ở 10, 15 và 20 phút. Tuy nhiên, khi một đứa trẻ bị bại não, chỉ riêng điểm Apgar thấp không đủ bằng chứng cho thấy tình trạng thiếu oxy chu sinh là nguyên nhân gây ra tổn thương thần kinh.

Tóm lại, tính hữu dụng của điểm Apgar vẫn đang được tranh luận hơn 50 năm sau khi nó ra đời. Hệ thống tính điểm Apgar được sử dụng trên toàn thế giới, nhưng những hạn chế của nó phải được ghi nhớ. Chỉ số Apgar thấp không cung cấp đủ bằng chứng về ngạt chu sinh; thay vào đó, điểm Apgar thấp có thể vì nhiều lý do. Sinh non, dị tật bẩm sinh, bệnh thần kinh cơ, phơi nhiễm thuốc trước khi sinh, thao tác khi sinh, sự chủ quan và sai sót có thể ảnh hưởng đến điểm số Apgar.

Bs Nguyễn Vỹ

Nguồn: Susan W. Aucott, MD, Jamie D. Murphy, MD. Neonatal Assessment and Resuscitation. CHESTNUT’S OBSTETRIC ANESTHESIA: PRINCIPLES AND PRACTICE, SIXTH EDITION